O ITX presenta os proxectos e as novas liñas de axudas para a zona de influenza das Pontes
O Instituto para a Transición Xusta (ITX), organismo autónomo do Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico (Miteco), en colaboración coa Xunta de Galicia e a Asociación de Municipios en Transición Xusta-Asociación de Comarcas Mineiras (ACOM da FEMP) celebraron na casa Dopeso das Pontes unha xornada informativa sobre a evolución dos traballos do Convenio de Transición Xusta que se están desenvolvendo para esta zona. No encontro participaron representantes dos municipios incluídos neste convenio, organizacións empresariais e sindicais ademais de empresas, asociacións e outros actores locais.
No acto de apertura interviñeron Laura Martín, directora do ITX; María Rivas, subdelegada do Goberno na Coruña, Pablo Fernández, director xeral de Planificación Enerxética e Recursos Naturais da Xunta de Galicia; Carolina Morilla, secretaria xeral de ACOM e Valentín González, alcalde das Pontes.
Na súa intervención, Laura Martín destacou que “o traballo dos Convenios de Transición Xusta está a dar excelentes resultados, particularmente nesta zona. Os proxectos industriais supoñen unha ganancia de emprego industrial moi significativa respecto a os niveis de emprego da central. Pero ademais apoiamos proxectos municipais para mellorar os servizos dos municipios e abrimos liñas a axudas para que as pemes do territorio poidan poñer en marcha novas iniciativas”.
Pola súa banda, María Rivas sinalou a aposta do Goberno por “revitalizar económica e socialmente” os concellos afectados polo peche de Meirama e As Pontes: “un Goberno que non eludiu a responsabilidade de buscar un futuro para estes municipios porque o obxectivo desta transición é xerar nova actividade e novo emprego".
O alcalde das Pontes, Valentín González Formoso, sinalou a importancia deste encontro, non solo desde o punto de vista informativo senón tamén desde o punto de vista práctico “tendo por diante un escenario onde temos que ser capaces de optimizar todos os fondos europeos, os fondos de transición e tamén os recursos propios” sinalou o rexedor local.
“O tecido empresarial local empeza a coñecer e a interesarse polas convocatorias. Isto indica que hai motivación e iniciativa para emprender proxectos e os territorios teñen necesidade de que se comecen ditos proxectos. As zonas onde houbo, historicamente, unha dependencia dunha explotación mineira e unha central térmica, como é o caso das Pontes e Cerceda, requirimos deste tipo de instrumentos e necesitamos que haxa un seguimento dos mesmos, que se concreten en proxectos que teñan todas as facilidades administrativas para facerse realidade na maior brevidade posible” engadiu González Formoso.
O Convenio de Transición Xusta das Pontes engloba os 11 municipios da provincia da Coruña e outros 3 da provincia de Lugo que sufriron impactos nas rendas e no emprego como consecuencia do peche da Central Térmica das Pontes. Trátase de Cabanas, A Capela, Cerdido, Ferrol, Mañón, Moeche, Monfero, Muras, Ortigueira, As Pontes, San Sadurniño, As Somozas, As Vilalba e Xermade.
É un dos 15 Convenios que se están levando a cabo en España para atender os efectos do peche de minas de carbón, centrais térmicas de carbón e nucleares.
PROXECTOS DE INFRAESTRUTURAS MUNICIPAIS
Durante o transcurso da xornada, o ITX informou sobre os resultados da resolución provisional das axudas a proxectos municipais para infraestruturas dixitais, ambientais e sociais destinadas aos 197 municipios de Transición Xusta e que están financiadas con 91 millóns a través do Plan de Recuperación.
Destaca desta convocatoria o éxito de participación, xa que os catorce municipios incluídos no Convenio das Pontes presentaron un total de 20 proxectos. Tras o proceso de avaliación, o ITX aprobou a concesión provisional de máis de 7 millóns para financiar 12 proxectos de infraestruturas que se desenvolverán en Cabanas, Cerdido, Ferrol, Mañón, Moeche, Monfero, Ortigueira, San Sadurniño, As Somozas, Vilalba e Xermade. Terminado o período de alegacións, espérase que a resolución definitiva publíquese nas próximas semanas.
As subvencións permitirán a rehabilitación e transformación de bens, espazos e terreos de titularidade pública para novos usos que reforcen o seu compoñente dixital, ambiental e social ou axudarán á creación de novos espazos.
O alto índice de participación e a calidade dos proxectos presentados han impulsado ao ITX a traballar nunha nova convocatoria de axudas con idénticos obxectivos dotada con 25 millóns de euros que se lanzará proximamente. Así, os concellos terán unha nova oportunidade para materializar as súas propostas.
NOVOS PROXECTOS ENERXÉTICOS E INDUSTRIAIS
Esta xornada é o ámbito onde se presentan os proxectos apoiados polo ITX na zona e realízase un seguimento dos proxectos impulsados polo Acordo por unha transición enerxética xusta para centrais térmicas en peche: o emprego, a industria e os territorios, asinado en marzo de 2021 entre o Goberno, as centrais sindicais e as compañías titulares das centrais térmicas. Os seus focos de actuación prioritaria son o mantemento do emprego nos territorios e a súa dinamización económica e industrial a través da procura de novos investimentos.
En primeiro lugar, a empresa Sentury Tyre construirá este ano nas Pontes, nos terreos da antiga mina, unha fábrica de pneumáticos intelixentes que requirirá dun investimento de 477 millóns. Terá unha capacidade de produción de 12 millóns de pneumáticos ao ano, creará 750 empregos e multiplicará o volume de tráfico do Porto de Ferrol.
Pola súa banda, Endesa informou da localización, nos terreos da central térmica, dunha fábrica da compañía ENCE para a produción de biocombustibles, bio-produtos e celulosa especial, que implicaría un investimento duns 355 millóns. Este proxecto xerará 150 postos de traballo directos que poderían alcanzar os 1.000 empregos tendo en conta o emprego directo e inducido.
A estas iniciativas industriais súmase o proxecto da compañía Endesa para substituír os 1.400 MW de produción de enerxía eléctrica a partir de carbón, por 1.300 MW de produción renovable destinados, en gran medida, a abastecer ás empresas localizadas na contorna como é o caso de Sentuty Tyre e Alcoa. Ademais, creará un centro loxístico para o mantemento dos parques eólicos que dea servizo ás súas instalacións en España e levantará unha planta de hidróxeno verde de 100 MW. Tamén acometerá o desmantelamento da central que xerará emprego a curto e medio prazo, poñerá en marcha un importante plan de formación para as persoas da contorna e dará impulso loxístico á terminal do Porto de Ferrol.
Grazas á pauta de dar prioridade aos proxectos de innovación enerxética localizados en zonas de transición xusta aplicable ás liñas de axudas xestionadas polo Miteco e os seus organismos asociados, o Instituto para a Diversificación e o Aforro de Enerxía (IDAE), dependente deste Ministerio, concedeu a un proxecto de hidróxeno verde, impulsado de forma conxunta polas compañías Naturgy, Reganosa e Repsol, 15 millóns en axudas.
Esta fórmula de priorización seguirá despregándose desde Miteco e desde IDAE para proxectos de hidróxeno verde, almacenamento, reciclaxe de aeroxeradores, comunidades enerxéticas, biogás, redes de calor e frío, renovables mariñas, etc.
AXUDAS PARA EMPRESAS DE MUNICIPIOS DE TRANSICIÓN XUSTA
Na xornada presentáronse as novas axudas a empresas co obxectivo de impulsar a xeración de nova actividade, a diversificación económica, a xeración de emprego, así como contribuír a manter os postos de traballo das empresas locais.
O mércores o BOE publicaba unha convocatoria destinada a pequenos proxectos de investimento. Está dotada con 10 millóns e orientada a pequenos proxectos de investimento que requiran polo menos 30.000 euros e que se comprometan a manter o emprego ou a crear un novo posto de traballo no caso de novas actividades. Complementa a convocatoria publicada o pasado 7 de marzo, o BOE dotada con 40 millóns destinados a proxectos empresariais xeradores de emprego que requiran dun investimento de 100 mil euros e xeren, polo menos 3 postos de traballo.
Para a adxudicación das axudas, valoraranse os beneficios ambientais e sociais dos proxectos, a súa capacidade de xeración de emprego, o seu efecto tractor sobre o territorio, a súa innovación e a súa localización en municipios afectados polo despoboamento, o reto demográfico e o peche de minas de carbón e centrais. As pequenas e medianas empresas tamén contarán con puntuación adicional.
FONDO DE TRANSICIÓN XUSTA
No transcurso da xornada, o representante da Xunta de Galicia presentou as súas próximas liñas de axuda financiadas a través do Fondo de Transición Xusta (FTX) da Unión Europea.
O Plan do FTX para Galicia estrutúrase en seis áreas de intervención principais: descarbonización e renovación industrial de industrias tractoras; impulso á cadea de valor das enerxías renovables, o autoconsumo, o almacenamento enerxético e o hidróxeno renovable; impulso a PEMES e proxectos empresariais tractores para a diversificación económica dos territorios; fomento de centros dixitais de desenvolvemento de sistemas, monitorización, control de operacións; e por último a promoción de iniciativas de formación e cualificación para a inserción laboral de desempregados afectados e formación en transición dixital e verde.
RESULTADOS DO PROCESO PARTICIPATIVO
O proceso de participación pública iniciado en xullo de 2020 que tiña como obxectivo captar e identificar iniciativas para xerar un novo tecido produtivo na zona, permitiu recompilar 75 ideas e propostas de 56 actores entre os que se atopan administracións públicas, organizacións empresariais e sindicais, empresas, asociacións, grupos de desenvolvemento local, etc.
Desta porcentaxe, ao redor do 64% poderían acceder a liñas de axuda do ITX xa en marcha como as destinadas a empresas. Adicionalmente, poden beneficiarse doutras vías de apoio económico xestionadas de maneira centralizada desde o Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico, como sucede co Proxecto Estratéxico para a Recuperación e Transformación Económica de Enerxías Renovables, Hidróxeno Renovable e Almacenamento (PERTE ERHA) -previsto no Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia- que puntúa especialmente a contribución a zonas de transición xusta ou reto demográfico.
XUNTA DE GALICIA
O director xeral de Planificación Enerxética e Recursos Naturais, Pablo Fernández Vila, defendeu unha transición enerxética ordenada que non deixe atrás o tecido industrial.
Por iso a visión da Xunta é a dunha transformación ligada á industria, vinculando os proxectos enerxéticos ás grandes iniciativas industriais. Así, destacou os cambios lexislativos introducidos para fomentar a firma de contratos de compravenda de enerxía a longo prazo que garantan un prezo enerxético competitivo para a industria galega, como é o caso de Sentury nas Pontes.
Ademais, indicou que o Goberno galego activará axudas para proxectos singulares de descarbonización e renovación industrial, comunidades enerxéticas nos polígonos industriais, e incentivaranse proxectos de hidróxeno verde -como o proxecto de Reganosa e EDP Renovables nas Pontes-, almacenamento enerxético e compoñentes para enerxías renovables.
Fernández Vila, que incidiu no papel exemplarizante e incentivador que as administracións teñen que adoptar neste momento de transición, ratificou o compromiso da Xunta con este cambio sustentable a través de instrumentos como a Axenda Enerxética de Galicia 2030, a futura Lei do Clima de Galicia ou a Alianza Galega polo Clima.
