Por Pablo Veiga
Parece que foi onte, mais non, en realidade xa pasaron dezaseis longos anos da catástrofe orixinada polo afundimento do barco chamado Prestige. O mes de novembro, desde aquel dous mil dous, ano no que se implantou o euro como moeda nas nosas vidas, coñécese en Galicia polo mes do Prestige, sen restarlle mérito, abofé, ós clásicos magostos.
O País viviu coa alma nun puño, especialmente as zonas costeiras das provincias da Coruña e Pontevedra, durante as tres semanas nas que se desencadeou o desastre, desde o accidente e afundimento ata a correspondente marea negra. Inmeditatamente, a reacción da que podemos definir como impresionante resposta cidadá, onde milleiros e milleiros de voluntarios, galegos e chegados de distintos puntos da xeografía española e europea, que se enfundaron aqueles destacados monos brancos para recoller o chapapote con palas e coas propias mans, e deste xeito minimizar a catástrofe ecolóxica que se derivou. Moitos deles, xente nova polo xeral, incluso chegaron a pasar as datas de nadal en localidades como Muxía, a zona cero, comendo as uvas e dando a benvida ó ano novo lonxe das súas familias. A implicación e compromiso de todos eles quedará para sempre na memoria colectiva galega.
De todo aquelo, nacía o movimento Nunca Máis, xurdido da incompetencias das autoridades pertinentes á hora de darlle solución ó problema, con decisións contraditorias e que resultaron nefastas á vista do resultado. Inesquecible resultou ser a masiva manifestación, nun día desapacible climatoloxicamente falando, polas rúas de Compostela e remate na mítica Praza da Quintanta.
Sobre as liortas políticas e toda a polémica desatada a posteriori, temos as hemerotecas e bibliotecas para consultar, porque deu xogo, sen dúbida, como non podería ser doutro modo. E frases que pasarán á historia, tamén atoparemos unhas poucas.
Iso aconteceu en dous mil dous; no entanto, non era o primeiro petroleiro que contaminaba as nosas costas. En 1976, o Urquiola estoupaba na entrada ó porto da Coruña, derramando unha cantidade considerable de fuel. Nove anos despois, o Casón, nas costas de Fisterra, que ardeu, levándose a vida de 21 dos seus tripulantes. As distintas teorías sobre a carga deste barco desenvocou nunha histeria colectiva en toda a Costa da Morte, provocando fuxidas en masa dos veciños. E por último, no ano olímpico, 1992, o Mar Exeo encallaba a uns metros da Torre de Hércules, provocando unha espectacular fumareda negra e o conseguinte derrame de máis de setenta mil toneladas de petróleo que se extenderon polas rías do Burgo, Betanzos, Ares e Ferrol. E non sería completa esta listaxe sen facer referencia ós verquidos de bidóns cargados de residuos nucleares na chamada Fosa Atlántica, ubicada en augas internacionais, pero apenas a sete centos quilómetros das costas galegas. Durante tres décadas, foi un cemiterio nuclear utilizado por distintas potencias que, afortunadamente, no ano oitenta e dous, tras fortes presións das organizacións ecoloxistas e da cidadanía en xeral, deixou de ter ese uso.
Chovía sobre mollado aquel novembro de hai dezaseis anos. Non era a primeira afrenta ó noso Mar e ó pobo mariñeiro. Que nunca máis volva producirse un feito desa índole.
